Historia

« wstecz

Historia jednostki rozpoczyna się od przybycia Prof. dr. Romana Prawocheńskiego seniora do tworzonej na Wydziale Rolnym UMCS Katedry Ogólnej Hodowli Zwierząt. Profesor Prawocheński był wybitnym uczonym w dziedzinie nauk zootechnicznych i pasjonatem hodowli koni. Dzięki jego wiedzy, zamiłowaniom i pozycji można było utworzyć nową jednostkę. Wraz z powstaniem w 1952 r. Wydziału Zootechnicznego w Wyższej Szkole Rolniczej, utworzono tu Katedrę Szczegółowej Hodowli Zwierząt, a w niej Zakład Hodowli Koni i Owiec. Hodowlą koni zajął się wychowanek Profesora Prawocheńskiego, mgr inż. Ewald Sasimowski (w Zakładzie i Katedrze do 1993 r.). Późniejszego profesora dr. hab., dr. h.c. Uczelni na tym etapie najbardziej pochłonęły tematy badawcze związane z oceną ogierów-reproduktorów, końmi garwolińskimi, a w ramach przewodu doktorskiego - końmi biłgorajskimi, kopczykami podlaskimi i końmi małopolskimi. Najważniejszym i najbardziej znanym osiągnięciem było skonstruowanie aparatu do mierzenia maksymalnej siły uciągu i chęci ciągnięcia, który stał się tematem pracy habilitacyjnej. Opracowana metodyka została wprowadzona jako obowiązująca w ocenie ogierów uznanych. W lutym 1963 r. utworzono Zakład Hodowli Koni, a jego kolejnymi pracownikami zostali ówczesny mgr inż. Marian Budzyński (w Zakładzie do 1997 r.) oraz mgr inż. Bronisław Jeleń (w Zakładzie w latach 1965-1977). Opracowano wówczas m.in. metodę szacowania masy ciała koni różnych ras na podstawie pomiarów. Badania dotyczące oceny predyspozycji ruchowych koni pociągowych stanowiły temat rozprawy doktorskiej mgr. inż. Mariana Budzyńskiego. W 1970 roku Zakład powiększył się o inż. Zbigniewa Lisa (w Zakładzie do 1973 r.) oraz Mariana Kapronia, ówczesnego studenta Wydziału Zootechnicznego (w Zakładzie i późniejszej Katedrze do 2009 r.). Tematyka badawcza pracy doktorskiej mgr. Bronisława Jelenia dotyczyła wysokości skoków koni przez przeszkody, pracy habilitacyjnej dr. Mariana Budzyńskiego powtarzalności wskaźników ruchu koni, a doktorskiej mgr. Mariana Kapronia powtarzalności wyników maksymalnej siły uciągu koni. Ponadto prowadzono kompleksowe badania związane z żywieniem, kosztami wychowu oraz oceną dzielności koni. W Zakładzie przez kilka lat pracowali również Zbigniew Słomka, Elżbieta Deryło, Grzegorz Hołoński, Krzysztof Iwańczyk, Anna Seweryn i Czesława Kaczyńska. W latach 1977-1978 zostali zatrudnieni studenci Sławomir Pietrzak i Ryszard Kolstrung oraz mgr inż. Leszek Sołtys (ten ostatni w Zakładzie do 1997 r.).

Wobec braku kuców na polskim rynku, dzięki którym można by już małe dzieci uczyć jazdy konnej, Profesor Sasimowski powziął ideę wyhodowania polskiej rasy takich zwierząt. Wraz z zespołem współpracowników rozpoczął tworzenie jej pod koniec lat 70., na bazie ras małych koni dostępnych w owym czasie w Polsce. Ze względu na swoją kolebkę zostały nazwane kucami felińskimi. Populacja kuców rozrosła się i rozprzestrzeniła w całym kraju. Obecnie jest objęta opieką Polskiego Związku Hodowców Koni i prowadzony jest dla niej osobny dział Polskiej Księgi Kuców. Hodowlę nadzoruje Dr hab. Ryszard Kolstrung prof. UP.

Krzyżowanie koni półkrwi oraz ocena potomstwa stały się przedmiotem rozprawy doktorskiej Zbigniewa Słomki i Anny Seweryn, natomiast wpływ koni pełnej krwi angielskiej na hodowlę i produkcję koni wierzchowych i ogólnoużytkowych rozprawy habilitacyjnej Mariana Kapronia. W 1982 r. pracownikiem Zakładu została pisząca te słowa mgr inż. Anna Hulewicz.

W latach 80. Profesor Sasimowski koordynował w Polsce badania zlecone przez Min. NSzWiT, w związku z czym również w Zakładzie realizowano bardzo różnorodne tematy badawcze. W 1982 r. Profesor wraz z zespołem objął opieką naukową rezerwatową hodowlę koników polskich w Roztoczańskim Parku Narodowym. W dalszych latach kontynuował ją Profesor Kaproń, a obecnie w ramach umowy z RPN opiekują się nią pracownicy jednostki. Początkowe stado pięciu koników liczy obecnie ok. 50 osobników. Koniki polskie z Ostoi w Zwierzyńcu i utworzonej hodowli stajennej we Floriance stały się tematem licznych prac naukowych dotyczących ich aklimatyzacji do warunków rezerwatowych, behawioru, wzrostu i rozwoju, użytkowania itp. W październiku br. odbyła się na Uczelni wystawa zorganizowana przez RPN na temat hodowli i badań koników polskich. W 1986 r. z inicjatywy Profesora Sasimowskiego została założona ostoja koni biłgorajskich w Krajobrazowym Parku "Lasy Janowskie", gdzie ulokowano ostatnie osobniki tego typu rasowego odnalezione na terenie powiatu. W późniejszym czasie opiekę nad ostoją przejął Profesor Kaproń. W omawianym okresie ówczesny Docent Budzyński zapoczątkował pionierskie badania nad oceną zrównoważenia systemu nerwowego koni. W Zakładzie odbyły się trzy obrony rozpraw doktorskich: Sławomira Pietrzaka - na temat związku prób użytkowości koni ras szlachetnych ze wskaźnikami pokroju i tempa wzrostu, Ryszarda Kolstrunga - na temat powiązania cech pokroju koni czystej krwi arabskiej z ich dzielnością wyścigową oraz Anny Hulewicz-Stachurskiej - dotyczącej wykorzystania wyników konkursów ujeżdżenia w ocenie wartości użytkowej koni. W Zakładzie przez pewien czas pracowali inż. Andrzej Pajer oraz mgr inż. Jan Wojciechowski, w 1988 r. podjęła tu pracę mgr inż. Katarzyna Strzelec, a w 1989 r. mgr inż. Michał Pluta.

W 1991 r. Prof. dr. hab. Ewaldowi Sasimowskiemu nadano godność doktora honoris causa Akademii Rolniczej. Skład osobowy Zakładu w 1996 r. zasilili mgr inż. Iwona Janczarek oraz mgr inż. Krzysztof Bocian. W okresie lat 90. przedmiotem badań Zakładu stało się m.in. opracowanie metod oceny stanu zaawansowania treningowego (np. telemetryczna ocena pracy serca i test niezależnych jeźdźców) i analiza treningu koni w różnych dyscyplinach jeździeckich i wyścigach, opracowanie metod oceny pokroju, określenie wartości hodowlanej koni, dziedziczenie cech pokroju i umaszczenia, a także analiza pojawiających się prywatnych ośrodków hodowli i użytkowania koni. Kontynuowano badania dotyczące kuców felińskich, koników polskich oraz oceny stopnia zrównoważenia systemu nerwowego różnych ras. Dzięki zasobom kadrowym, prowadzonym badaniom oraz możliwościom infrastrukturalnym, w 1994 r. według projektu Profesora Kapronia utworzono na ówczesnym Wydziale Zootechnicznym jako pierwszą w Polsce specjalność "hodowla koni i jeździectwo" oraz na studiach zaocznych specjalność "hodowla i użytkowanie koni". W prowadzenie specjalności zaangażowała się cała Katedra.

W 1997 r. stopień doktora habilitowanego uzyskał Sławomir Pietrzak na podstawie rozprawy analizującej systemy treningu koni sportowych w czołowych klubach sportowych kraju. Praca habilitacyjna Anny Stachurskiej dotyczyła zaś dziedziczenia maści koni występujących u kuców felińskich, arabokoników i koników polskich. Zakład Hodowli Koni został wyodrębniony z poprzednio istniejącego Instytutu Hodowli i Użytkowania Koni i przekształcony w Katedrę Hodowli i Użytkowania Koni. Pracownicy byłej Pracowni Etologii Zwierząt pod kierunkiem Profesora Budzyńskiego utworzyli odrębny Zakład. W nowo utworzonej Katedrze w 1988 r. odbyła się obrona pracy doktorskiej Michała Pluty na temat znormalizowanej pracy i żywienia kuców felińskich, arabokoników i koników polskich. W 1999 r. stopień doktora habilitowanego uzyskał Ryszard Kolstrung. Jego dysertacja dotyczyła użytkowania kuców felińskich i koników polskich. Kolejna obrona pracy doktorskiej przygotowanej przez Katarzynę Strzelec odbyła się w 2000 r. Jej tematem były parametry treningu i startów koni w rajdach długodystansowych. W 2001 r. odbyła się obrona dysertacji doktorskiej Iwony Janczarek na temat oceny stanu zaawansowania treningowego koni wyścigowych oraz Krzysztofa Bociana analizującej infrastrukturę i pogłowie koni utrzymywane w masowo powstających prywatnych stadninach w Polsce.

Na etacie technicznym w 1997 r. w Katedrze została zatrudniona Helena Kaproń (w Katedrze do 2011 r.), która w 2002 r. obroniła rozprawę doktorską na temat jakości mięsa końskiego wykonaną w Katedrze Oceny i Wykorzystania Surowców Zwierzęcych. W późniejszych latach na terenie Katedry zrealizowano przewody doktorskie Jana Nogaja oraz studentów-doktorantów Jakuba Puchały, Patrycji Bereznowskiej, Elżbiety Czerniak, Agnieszki Dudek, Elżbiety Wnuk i Iwony Marchel. W roku 1999 pracę w Katedrze rozpoczął Robert Koszołko (do 2007 r.), w 2000 lek. wet. Maciej Ruciński, w 2004 r. mgr inż. Katarzyna Sieczkarek, w 2007 lek. wet. Krzysztof Stachurski (w Katedrze do 2012 r.). W 2003 r. utworzono w Katedrze Pracownię Jeździectwa, która funkcjonowała do 2013 r. Jej kierownikiem był prof. dr hab. Sławomir Pietrzak.

W następnej dekadzie w Katedrze prowadzone były badania naukowe dotyczące m.in. wskaźników predyspozycji ruchowych koni w różnego rodzaju chodach i skokach przez przeszkody, oceny stylu skoków jeźdźców i koni przy wykorzystaniu komputerowej analizy obrazu, oceny tętna jako wskaźnika pobudzenia emocjonalnego koni, aklimatyzacji, wzrostu i rozwoju, zachowania się koników polskich i koni biłgorajskich, zdolności adaptacyjnych koników polskich do środowiska rezerwatu na podstawie analizy cech okrywy włosowej, wskaźników zaawansowania treningowego koni sportowych i wyścigowych, struktury genetycznej i dziedziczenia cech umaszczenia koni różnych ras hodowanych w Polsce, skażenia pierwiastkami metali ciężkich sierści i rogu kopytowego koni prymitywnych, warunków rozgrywania poszczególnych dyscyplin jeździeckich oraz ich wpływu na osiągane wyniki sportowe, metod obiektywizacji oceny koni w dyscyplinie ujeżdżenia, analizy i oceny wartości użytkowej i hodowlanej różnych ras koni w poszczególnych dyscyplinach sportu jeździeckiego, użytkowych i pokrojowych właściwości kuców felińskich.

W 2011 r. stopień doktora habilitowanego uzyskała Iwona Janczarek na podstawie dysertacji dotyczącej obiektywizacji metod oceny skoków luzem młodych ogierów półkrwi. W 2012 r. w Katedrze opracowano program nowego 2-stopniowego kierunku studiów stacjonarnych w Polsce o nazwie "hipologia i jeździectwo". Kierunek ten zaczął funkcjonować na Wydziale Biologii i Hodowli Zwierząt w roku akademickim 2012/2013.

Funkcję kierownika Zakładu i późniejszej Katedry sprawowali kolejno profesorowie Ewald Sasimowski (1963-1977), Marian Budzyński (1977-1992), Marian Kaproń (1992-2008) i Anna Stachurska (od 2008-2017). W 2016 r. została przyjęta do Katedry dr inż. Izabela Wilk. Od marca 2017 r. kierownikiem Katedry zostaje dr hab. Iwona Janczarek prof. nadzw. UP. W 2017 r. do Katedry zostaje przyjęta mgr inż. Marta Liss, a dokładnie rok później w 2018 mgr inż. Sylwester Tkaczyk.

Data aktualizacji: 22 marca 2018

DZIEKANAT

KANDYDACI

PRACOWNICY

DOKTORANCI

Uroczystości 2018

Informacje podstawowe

Życie Wydziału

Oferujemy

Oprogramowanie

Historia