Projekt „Ochrona bioróżnorodnoÅ›ci siedlisk trawiastych wschodniej Lubelszczyzny”finansowany w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego

Obszaru Gospodarczego 2009-2014 (Nr 520/2014/Wn-03/OP-XN-02/D)

zadanie nr 3 - Wypas owiec.

Kierownik projektu:

Beata Sielewicz – Regionalna Dyrekcja Ochrony Åšrodowiska w Lublinie

Kierownik zadania:

Prof. dr hab. Tomasz M. Gruszecki– Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Okres realizacji projektu: kwiecieÅ„ 2014 – kwiecieÅ„ 2017

Wartość projektu: 1 120 756,00 zł.

Wartość dofinansowania: 952 642,60 zł.

Opis projektu:

Celem projektu jest zatrzymanie procesu utraty różnorodnoÅ›ci biologicznej siedlisk trawiastych na terenie wschodniej Lubelszczyzny poprzez stworzenie podstaw dobrego zarzÄ…dzania obszarami Natura 2000, wdrożenie zadaÅ„ czynnej ochrony wynikajÄ…cych z projektów planów zadaÅ„ ochronnych oraz wzrost wiedzy i Å›wiadomoÅ›ci spoÅ‚eczeÅ„stwa na temat wartoÅ›ci oraz zasad zrównoważonego użytkowania siedlisk trawiastych, ich funkcji ekosystemowych, wiÄ™ksze ukierunkowanie obszarów wiejskich na bioróżnorodność.Lubelszczyzna byÅ‚a w przeszÅ‚oÅ›ci i jest obecnie regionem rolniczym. Przygraniczne poÅ‚ożenie wschodniej części regionu w przeszÅ‚oÅ›ci nie sprzyjaÅ‚o lokowaniu oÅ›rodków gospodarczych. Realizowany model gospodarki rolnej, oparty przede wszystkim na maÅ‚ych prywatnych gospodarstwach rolnych, na ogóÅ‚ sprzyjaÅ‚ zachowaniu wysokiej różnorodnoÅ›ci biologicznej i krajobrazowej obszarów wiejskich. CechÄ… charakterystycznÄ… Lubelszczyzny jest mozaika siedlisk przyrodniczych, wÅ›ród których ważnÄ… rolÄ™ peÅ‚niÄ… siedliska trawiaste (Å‚Ä…ki, torfowiska i murawy). Obecny model rolnictwa nie sprzyja użytkowaniu tych siedlisk przez ich wÅ‚aÅ›cicieli. Niska wartość ekonomiczna przy wysokich kosztach użytkowania powoduje, że tereny te sÄ… porzucane i podlegajÄ… powolnej sukcesji, lub sÄ… przeksztaÅ‚cane na grunty orne, plantacje energetyczne itp. lub podlegajÄ… zabudowie. Prowadzi do upraszczania struktury i degradacji tych siedlisk, do zaniku gatunków charakterystycznych i typowych dla poÅ‚ożenia geobotanicznego Lubelszczyzny (żmijowiec czerwony – gatunek priorytetowy w sieci Natura 2000, posiada trzy naturalne stanowiska w Polsce, w tym wszystkie w woj. lubelskim, szczodrzeniec zmienny (jedno naturalne stanowisko w Polsce poÅ‚ożone na Lubelszczyźnie). W modelu rolnictwa Lubelszczyzny dominuje produkcja roÅ›linna, hodowla zwierzÄ…t przeżuwaczy i pasterstwo, w tym hodowla owiec , należą do rzadkoÅ›ci, podczas gdy wykorzystanie wypasu jest najefektywniejszÄ… metodÄ… utrzymywania muraw kserotermicznych, a także ma kluczowe znaczenie dla efektywnego i trwaÅ‚ego utrzymywania siedlisk Å‚Ä…kowych. SpoÅ‚eczeÅ„stwo lokalne wartość tych siedlisk odbiera jedynie przez pryzmat dochodowoÅ›ci, co nie sprzyja zrównoważonemu rolnictwu. W zwiÄ…zku z tym w projekcie przewidziano zadania czynnej ochrony zwiÄ…zane ze wzmocnieniem i ochronÄ… przed zanikiem z flory Polski i UE populacji dwu najbardziej zagrożonych gatunków muraw kserotermicznych (żmijowca czerwonego oraz szczodrzeÅ„ca zmiennego), dziaÅ‚ania sÅ‚użące przywróceniu wÅ‚aÅ›ciwego stanu ochrony murawy kserotermicznej w Drewnikach oraz wprowadzenie wypasu owiec ras rodzimych jako zabiegu ochronnego na trzech innych murawach kserotermicznych. WartoÅ›ciÄ… dodanÄ… projektu bÄ™dzie promocja rodzimych ras owiec: uhruskiej i Å›winiarki. DziaÅ‚ania dotyczÄ…ce restytucji żmijowca bÄ™dÄ… kontynuacjÄ… prac realizowanych w ramach projektu LIFE+08NAT/PL/00513 i wykorzystaniem dotychczasowych doÅ›wiadczeÅ„. PozostaÅ‚e dziaÅ‚ania wynikajÄ… z opracowywanych w latach 2012-13 pzo dla tych obszarów Natura 2000. W celu stworzenia dÅ‚ugofalowych podstaw dobrego zarzÄ…dzania ochronÄ… planuje siÄ™ wykonanie planów zadaÅ„ ochronnych dla obszarów Natura 2000 we wschodniej Lubelszczyźnie, które peÅ‚niÄ… ważnÄ… rolÄ™ w ochronie siedlisk trawiastych takich jak murawy kserotermiczne, torfowiska wÄ™glanowe, Å‚Ä…ki trzęślicowe czy też gatunków preferujÄ…cych otwarty charakter siedliska takich jak derkacz, wodniczka, dubelt, bocian biaÅ‚y, bÅ‚otniaki, a jeszcze nie posiadajÄ… takiego dokumentu. W celu uzyskania jak najwyższej jakoÅ›ci planu oraz jego realnoÅ›ci i akceptacji ze strony wÅ‚aÅ›cicieli ziemi do procesu planistycznego zostanÄ… wÅ‚Ä…czone spoÅ‚ecznoÅ›ci lokalne poprzez spotkania warsztatowe. W celu zapewnienia warunków do szerokiego wdrożenia opracowanych pzo planuje siÄ™ także seriÄ™ spotkaÅ„ szkoleniowych w zakresu możliwoÅ›ci wykorzystania instrumentów wsparcia w ramach PROW. Program rolnoÅ›rodowiskowy jest podstawowym elementem wdrożenia pzo na gruntach prywatnych. Realizacja projektu bÄ™dzie stanowiÅ‚a uzupeÅ‚nienie dotychczas podjÄ™tych dziaÅ‚aÅ„ i kompleksowo zapewni podstawy zarzÄ…dzania ochronÄ… wschodniej Lubelszczyzny.Zakres zadaÅ„ uzupeÅ‚niony jest o dziaÅ‚ania (wydawnictwa i konferencje) promujÄ…ce czynnÄ… ochronÄ™ i zrównoważone użytkowanie siedlisk trawiastych, podkreÅ›lajÄ…ce celowość ich ochrony z pobudek przyrodniczych oraz pragmatycznych (usÅ‚ugi ekosystemowe, przeciwdziaÅ‚anie zmianom klimatu), upowszechniajÄ…ce efekty i doÅ›wiadczenia powstaÅ‚e w wyniku projektu w celu wykorzystania ich do zarzÄ…dzania ochronÄ… na innych obszarach sieci Natura 2000.